ÖLÜM VE GENÇ KIZ “DEATH AND THE MAIDEN” – SCHIELE
“Ölüm ve Genç Kız” motifi Rönesans öncesi Orta Avrupa’da kabul görmüş ve birçok eserde konu edilmiştir. Temanın kaynağı aslında Yunan Mitolojisi’ndeki ölüm tanrısı Hades’in verimlilik tanrıçası genç Persephone’yi kaçırması hikayesidir. Bu öyküden yola çıkarak zamanla ‘ölümün kollarındaki genç kız’ figürü tezat yaratan özellikleri sebebiyle gerek karanlık gerekse erotik içerikle sanatta kendine yer bulmuştur.
Ölüm ve Genç Kız “Der Tod und das Mädchen” – Hans Baldung Grien
Schiele eserinde bu klasik temadan oldukça uzaklaşmış, yeni bir bakış açısı ile kendi yorumunu oluşturmuştur. Ölüm figürü koyu renk giysileri içinde bir erkek ile temsil edilmiştir. Genç kız ise ölüm tarafından zorla tutulmak yerine aksine ona sarılmaktadır. Güçlü görünen bacaklarına rağmen cansız kolları ölüme umutsuzca tutunmaktadır. Ölüm ise geç kıza benzer bir şefkat ve sevgi ile sarılıp onu başından öperken görülür. Schiele’nin versiyonu klasik temada yer alan korku ve şiddet içeriğinin aksine daha çok melankoli ve hüzün içerir.
Eserin konudan oldukça uzaklaşmış olmasının sebebi aslında Schiele’nin klasik temayı baz alarak kendi hayatından bir anı sunmak istemesidir. Schiele yıllar boyu aykırı tarzı, farklı bakış açısı ve cüretkar eserleri ile halkın büyük kesimi tarafından ağır biçimde sapkınlıkla yargılanmıştır. Stüdyosunda resmettiği genç kızlar ve çocukların erotikten pornografike varan cesur resimleri tutuklanmasına ve hatta hapis yatmasına sebep olmuştur. Belki de bu dönemi geride bırakabilmek ve parasal yönden refaha kavuşmak adına toplum tarafından kabul görecek bir evlilikte karar kılar. Bu evlilik 4 yıllık sevgilisi ve eserlerinin büyük kısmının modeli olan Wally Neuzil’den ayrılmasını gerektirmiştir. Başta Wally’nin bu evliliğe rağmen kendisi ile birlikte kalıp ilişkisine devam edeceğine inanan Schiele, Wally’nin evlilik planını öğrendiğinde ondan sonsuza dek ayrılması üzerine büyük bir bunalım geçirir.
Resimde görülen figürler bu geriplan bilgisi ile açığa çıkar. Ölüm figürü ile betimlediği aslında ressamın kendisi ve ona eşlik eden genç kız ise Wally’dir. Çok sevdiği Wally ile ilişkisinin bitmek zorunda olmasının getirdiği karamsarlık ve umutsuzluk figürlerin birbirlerine sarılışlarında gözlenir. Bu hüzünlü atmosferi besleyecek şekilde çevreleri kurak, çorak topraklar ve tepelerle sarılıdır. Yaklaşan I. Dünya Savaşı’nın kasveti bu verimsiz toprak ile betimlenmiş olabilir. Figürlerin çevresinde yer alan beyaz renkli kumaş onları bir koza gibi çevreler, bütün kılar ve aynı zamanda bu karamsar ve kötücül kurak ortamdan onları korur.
Dışavurumculuk’un en önemli temsilcilerinden biri olan Schiele resimdeki tüm duygusal yükü figürlerin sarılışlarının yanı sıra bozuk, çarpık bedenleri ve karmaşık renk tonlamaları ile yansıtır. Hayatının bu çok önemli dönüm noktasının üzerinde yarattığı bunalımı seyirciye tüm çıplaklığı ve karamsarlığı ile sunar.
Konum: Belvedere Galerisi “Österreichisce Galerie Belvedere”, Viyana
Tarih: 1915
Dönem: Modernizm
Akım: Dışavurumculuk “Expressionism”
