GALATEA’NIN ZAFERİ “THE TRIUMPH OF GALATEA” – RAFFAELLO
Galatea, Yunan Mitolojisi’nde denizler tanrısı olan Poseidon’un sualtı perisi (nereid) kızlarından biridir. Güzel Galatea’nın talihsizliği kaba ve inatçı bir tek gözlü dev olan Polyphemus ile evli olmasıdır. Galatea bu mutsuz evlilik içindeyken Acis adında bir çobana aşık olur. Gizli aşklarından haberdar olan kocası aşıkları bir arada yakalar ve Acis’in üstüne büyük bir mermer kolon fırlatarak onu öldürür. Bunun üzerine acılara gömülen Galatea ömrünün sonuna kadar aşkının acısı ile yaşar ama yine de sabırla evliliğini sürdürür. Ölümünden sonra Galatea sabırla aşkı adına çektiği acı sebebiyle tanrılar tarafından ölümsüzleştirilir ve tanrı katına yükseltilir. Raffaello’nun bu freski Galatea’nın tanrısallaştığı – zafer kazandığı – anı betimler.
Galatea ölümsüzleşme anında sular üstüne iki yunusun çektiği deniz kabuğundan bir arabada yükselmektedir. Kırmızı dikkat çekici giyisisi ile resmin odak noktasına oturan Galatea tek giyinik figür olması dolayısıyla da diğerlerinden farklı görünerek eserde öne çıkar. Galatea’nın hemen üstünde yer alan üç melek figürü Raffaello’nun birçok eserde resmettiği klasik Cupid (Eros) görünümlü meleklerinden örneklerdir. İki tanesinin okları Galatea’yı hedef almaktadır. Bu aşk okları Galatea’nın Acis’e olan aşkını çağrıştırır. Bu oklar, Galatea’nın elinde tuttuğu dizginler ve sol öndeki çiftin vücutları takip edildiğinde resmin bütününde büyük bir “X” harfi oluştuğu görülür. Bu X’in tam merkezinde de Galatea’nın yüzü resmin en dikkat çekici ögesi olarak yer alır.
Ana figürün sağında solunda birçok başka denizle ilişkili figür göze çarpar. Resmin en sağı ve solundaki deniz ruhları ellerindeki deniz kabuklarından borulara üfleyerek Galatea’nın zaferini duyurmaktadırlar. Hemen solda ön kısımda yer alan yarı insan-yarı balık görünümdeki bir Triton’dur. Kollarında bir su perisini (sea nymph) taşıyan tritonun duruşundan anlaşıldığı üzere periyi aslında kaçırmaktadır. Perinin karşı koyan hareketlerine karşın tritonun güçlü kollarından kaçamayacağını fark edebiliriz. Üstüne üstlük bir de yukarıdaki üç melekten ortadakinin aşk oku bu çifti hedef almıştır. Bu ok da saplanır saplanmaz perinin karşı koymayı bırakıp aşka teslim olacağını anlaşılır.
Arka planda görülen başka bir çift ise bir Centaur (insan gövdeli at) ile onun sırtına binmiş bir su perisidir. Bu çift ön plandaki diğer çift gibi isteksiz değil, aksine birbirine hayran bakışlarla bakmaktadır.
Galatea tüm bu aşk ve şehvet yüklü ortamda bakışını yukarı doğru çevirmiş, zarif ve umut dolu bir eda ile gökyüzüne yönelmiştir. Çevresindeki çiftler ile temsil edilen cinsel içerikli bedensel aşka karşı kayıtsızdır. Gökyüzüne doğru bu masum bakışı Galatea’nın fiziksel kavramlardan soyutlanmış tinsel aşkına işaret eder. Bu ruhsal aşka “Platonik Aşk” denmektedir. İlk kez Platon’un ortaya koyduğu bu kavram bedensel ihtiyaçlardan arınmış sadece ruhun kendisi ile duyulan ilahi aşkın tanımıdır.
Raffaello’nun eserdeki kaslı figürleri Michelangelo’nun Sistin Şapeli’ndeki figürlerinden esinlenerek oluşturulduğu düşünülmektedir. Buna rağmen resmin ana figürü Galatea tamamen Raffaello’nun kendi yaratımıdır. Yumuşak, kıvrımlı hatlara sahip bedeni, açık renkteki teni ve duru güzelliği ile Galatea, Raffaello’nun kendi tarzında yarattığı en tipik “idealize” figürlerden biridir. Bu tarz Raffaello’nun sanat tarihine en büyük armağanı olacak, onun adı ile anılacak ve yüzyıllar boyunca hemen her sanatçının etkisinden kurtulamadığı “ideal güzellik” simgesi olacak; tıpkı Galatea gibi ölümsüzleşecektir.
Not.
Platonik Aşk – Günümüzde orijinal anlamından farklılaşmış olan Platonik Aşk kavramı tek taraflı, karşılık beklenmeyen, karşılık görmeyen aşk olarak anlaşılmaktadır.
Konum: Villa Farnesina, Roma
Tarih: 1513
Dönem: Rönesans
Alt Grup: Yüksek Rönesans “High Renaissance”
