MERYEM’İN EVLİLİĞİ “THE MARRIAGE OF THE VIRGIN” – RAFFAELLO
Kudüs Tapınağı’nda yaşayan Meryem, evlenme yaşı geldiğinde başrahip tarafından diğer genç kızlarla birlikte Davud’un soyundan gelen evlenmemiş erkeklerle evlendirilmek için belirlenir. Oysa Meryem kendini Tanrı’ya adadığını ve bakire kalması gerektiğini açıklar. Tapınağın başrahibine beyaz bir güvercin olarak görünen Kutsal Ruh, Tanrı’nın isteğini dile getirir. Taliplerden her biri kuru bir ağaç dalı getirecektir ve çiçeklenen dalın sahibi ile Meryem evlenmelidir. Bunun üzerine kuru dallarla gelen taliplerden yalnızca Yusuf’un getirdiği dal yaprak verip çiçek açar. Sonunda da başrahip Meryem ve Yusuf’u Musevi geleneklerine göre evlendirir.
Meryem’in Yusuf (Saint Joseph) ile evlenmesi İncil’de doğrudan yer alan bir konu olmasa da farklı apokriflerde konunun yer aldığı ve sanat eserlerine yoğunlukla konu olduğu görülür. Meryem’in İsa’ya hamile olduğunun bildirilmesinin (bknz. Beşaret “Annunciation” – Leonardo da Vinci) bu evililikten önce mi sonra mı olduğu farklı kaynaklarda farklı şekilde bahsedilse de Raffaello Meryem’in evlenirken hamile olduğunun bilindiği versiyonu dikkate aldığı görülmektedir. Yusuf Meryem’in hamile olduğunu öğrenince onu sessizce boşamaya karar vermiş, fakat rüyalarında ona Mesih’i Meryem’in doğuracağı bildirilip Meryem’i koruması ve onunla evli kalması istendiği için bu fikrinden vazgeçmiştir.
Eserde başrahibin Meryem ve Yusuf’un ellerinden tutup yüzüğün Meryem’in parmağına takıldığı an resmedilmiştir. Yüzük resmin tam odak noktasında yer alır ve ön plandaki insanlarla geri plandaki görüntüyü ikiye bölerken aynı zamanda düşey olarak da resmi ikiye ayırır. Hamile Meryem ardında diğer genç kızlarla, Yusuf da ardındaki taliplerle görünmektedir. Yusuf’un sakalı ve yaşlı görünümü diğer taliplere göre yaş farkını ortaya koyar. Bazı kaynaklara göre 60 yaşın üzerinde olduğu belirtilen Yusuf bazen 90 yaşında oalrak belirtilir. Yusuf’un resimde ayaklarının çıplak olamsı eski evlilik geleneklerinden dolayıdır. Elindeki asanın çiçek açmış olduğu görülür. Yusuf’un ardındaki talipler üzüntü ve kızgınlıkla ellerindeki kuru daları kırmaya çalışmaktadırlar.
Geriplan’da görünen yapı Meryem’in küçük bir çocukken verilip yetiştirildiği Kudüs Tapınağı’dır. Ressam Filistin ve Roma etkisinde tasarlanmış bir bina yerine Rönesans dönemi binalarının özelliklerini yapıda yansıtır. Özellikle aynı dönemde yaşadıkları yakın dostu ünlü mimar Bramante’nin İtalya’da tasarladığı birçok yapıda bulunan ortak özellikleri – Yunan tipi kolonlar, kubbeli çatı vs – yapıya adapte etmiştir.
Meryem’in Evliliği “Marriage of the Virgin” – Perugino
Raffaello’nun eserini kendi ustası Perugino’nun aynı adlı eserinden uyarladığı bilinmektedir. Her iki eser birbirinin kopyası gibi görünse de aralarından ciddi farklar vardır. Perugino’nun iki boyutluluğu aşmakta zorlanan eserine rağmen Raffaello’nunki neredeyse üç boyutlu bir eser çıkarır karşımıza. Bakış açısını daha yukarı alarak geri plandaki tapınakla öndeki figürlerin arasını açar ve dolayısıyla geri planın aslında çok daha geride olduğunu rahatça vurgular. Tapınak Perugino versiyonunda sekizgen şeklinde tasarlanmışken, Raffaello tapınağı onaltıgen olarak düzenleyerek yarattığı derinlik hissini güçlendirir. Figürlerde ayrıntıların eklenmesi ve pozlardaki incelik de çarpıcıdır. En dikkat çekici olanı resmin ortasında yer alan başrahibin Raffaello versiyonunda hafifçe sağa eğilmiş duruşu ile resme kattığı dinamizmdir. Aynı yapıyı kullanmasına rağmen Raffaello, Rönesans sanatının inceliklerini ne denli güzel özümsediğini ve başarı ile yansıttığını ortaya koyar. Eser Raffaello’nun ustasını ne denli aştığını belgelerken bir yandan da sanat tarihinin en büyük ustalarından birinin gelişimini müjdeler.
Konum: Brera Sanat Galerisi “Pinacoteca di Brera”, Milano
Tarih: 1504
Dönem: Rönesans
Alt Grup: Yüksek Rönesans “High Renaissance”
