HİLEBAZLAR “THE CARDSHARPS” – CARAVAGGIO
Caravaggio’nun ilk dönem yapıtlarından olan Hilebazlar, konusu ve tarzı ile yenilik taşıyan bir eser olmuştur. Günlük hayattan bir hikayeyi anlatması sebebiyle İtalyan Barok sanatına Tür Resmi’ni “Genre Painting” (bknz. Karda Avcılar “The Hunters in the Snow” – Yaşlı Pieter Brueghel) kazandırmış sayılır.
Eserde görülen üç kişi bir iskambil oyunu esnasında betimlenmiştir. Resmin solunda siyah giysiler içindeki delikanlı diğer iki figür tarafından aldatılmaktadır. Sade ama şık giysileri, incelikli beyaz yaka-kol işlemeleri ve şapkası ile delikanlı varlıklı biri olduğunu belli eder. Bir yandan yüzündeki meleksi ifade ile oyunun içindeki “saf” oyuncu olduğu da anlaşılmaktadır. Delikanlının karşısında duran genç hilebaz ile hemen arkasında konumlanmış diğer hilebaz işbirliği yapmaktadırlar. Her iki figürün de rengarenk ve süslü püslü giysileri zenginlikten çok zevksiz bir alt sınıf giyim tarzına işaret eder.
Genç hilebaz, karşısındaki delikanlının sakin ve huzurlu duruşuna karşılık son derece tetikte ve sinsi bir görünüm sergiler. Genç hilebazın sabırsız ifadesi aralanmış dudakları ve kalkmış kaşları ile geriden bir görünümle bile fark edilmektedir. Hilebaz, ayağa kalkmış ve kemerinin ardında sakladığı kartları oyuna sokmaya hazırlanmaktadır. Delikanlının ardındaki diğer hilebaz ise onun elindekilere gizlice bakmakta ve eli ile belirli hareketler yaparak ortağına tüyo vermektedir. Eldiveninin parmaklarındaki yırtıklar, fakirliğin göstergesi olabileceği gibi hileli deste kartları üzerindeki işaretleri eli ile anlayabilmek adına açılmış özel yırtıklar da olabilir.
Resimde günlük hayattan bir an dondurulmuş halde seyirciye sunulmaktadır. Genç hilebazın kemerinde yer alan küçük hançer sahnenin gerilimini artırmaktadır. Biraz sonra yapılacak herhangi bir yanlış hareket ortamda dökülecek kanı şimdiden ima eder. Ortadaki hilebazın işaret eden sol eli açıkça görünürken sağ elini aradığımızda masanın üzerinde olduğunu görürüz. Genç hilebazın hançerine doğru yönelmiş gibi görünen bu el de yine gerilimi artıran faktörlerden biridir.
Resim Caravaggio’nun beden dili, giysilerin sembolizmi, kara mizah ve tiyatro yeteneklerini ortaya koyacak şekilde tasarlanmıştır. Seyirci tek bir figür üzerinde yoğunlaşamadığı gibi figürlerin arasında gidip gelir ve ruhsal boşlukları kendi algısı ile doldurur, karakterlerin yerine kendini koyar.
Eserin en ilgi çekici yanı ise incelikle tasarlanmış bakış açıları ve yarattıkları algılardır. Resim, görünen ve görünmeyenler arasında dönüp duran bir oyun gibidir. Delikanlının ardındaki hilebaz, şapkanın arkasından kartları görmeye çalışmaktadır; fakat şapkanın ardında kalan bir gözünün görüşünü zorlaştırdığı kesindir. Öte yandan delikanlı elinde tuttuğu iki kartı birbirinin üstünde tutarak birinin diğerini göstermemesini sağlamaktadır. Oysa kartlarını korumaya girişmişken göremediği şey çevresinde dönen oyundur. Genç hilebazın sakladığı kart seyirci dışında kimse tarafından görülmezken hilebazlar da sahtekarlıklarının görülmediğini düşünmektedirler. Seyirci ise hilebazların oyunundan haberdarken, delikanlının elindeki kartları ve diğer hilebazın gördüğünü (veya görmeye çalıştığını) göremez.
Konum: Kimbell Sanat Müzesi “Kimbell Art Museum”, Fort Worth
Tarih: 1594
Dönem: Barok
Alt Grup: İtalyan Barok “Italian Baroque”
