GECE KUŞLARI “NIGHTHAWKS” – HOPPER

Edward Hopper’ın en çok ses getiren ve aynı zamanda Amerikan sanatının en popüler eseri sayılan Gece Kuşları, ’40lar Amerikasında bir lokantadan görünümü konu alır ve seyirciye o yılların Amerikan şehir kültürüne dışarıdan bir bakış imkanı sunar.

Resimde görülen mekan ’20lerden başlayarak Amerikan kültüründe yer eden ve “Diner” olarak adlandırılan küçük lokantalardan biridir. Dinerlar o dönemde insanların yemek yemekle birlikte, sohbet edip rahatlamak ve şehrin yalnız atmosferinden kurtulmak için kullandıkları mekanlardı. Hopper’ın resmettiği mekan ise bir dönem kendisinin yaşadığı New York Greenwich Village’da iki caddenin kesişiminde yer alan bir dinerdan esinlenilmiştir.

Eserde dışarıdaki karanlık sokaklara karşıtlık oluşturacak şekilde parlak bir fluorasan ışıkla aydınlatılmış bir lokanta görünür. ’40ların başında popüler şekilde kullanılmaya başlayan fluorasan ışık resimde hem lokantayı hem de sokakları aydınlatacak kadar güçlü bir parlaklık sergilemektedir. Lokantanın hemen üstünde ünlü sigara markası Phillies’in reklam tabelası görünür.

Resimdeki ayrıntılardan dışarıdaki havanın oldukça sıcak olduğu tahmin edilebilir. Lokantadaki insanları giysileri ince ve paltoları yoktur. Karşı binadaki tüm pencereler de tamamen açılmıştır. Dolayısıyla sıcak bir yaz gecesinin ilerlemiş saatlerinden birinde birkaç “gece kuşunun” bu lokantada bir araya geldiğini düşünebiliriz.

Eserde oldukça yalın ve dingin bir kompozisyon oluşturulmuştur. Lokantanın bulunduğu sokaklar sessiz ve ıssızdır. Lokantanın içinde yer alan üç müşteri ve barın ardındaki çalışan birbirlerinden aslında tamamen kopukturlar. Ne birbirlerine bakmakta, ne de konuşmaktadırlar. Her biri kendi düşüncelerinin içinde kaybolmuş gibidir. Eserdeki figürler dönemin Hollywood’unda meşhur olan Kara Film “Film Noir” türünün klasik tiplemeleri gibidir. Barda oturan koyu renk takım elbiseli ve Fedora şapkalı adamlar film noirlardaki ‘özel dedektif’leri andırırlar. Kızıl saçlı, yoğun makyajlı ve kırmızı elbiseli çekici kadın ise yine aynı filmlerin esrarengiz “femme fatale” kadın karakterlerini çağrıştırır. Bu bilindik tiplemelerin yanısıra ressam aynı zamanda filmin atmosferini de uygun şekilde resmetmiştir. Sokak lambalarından ve lokantadan gelen ışık, gece karanlığını yansıtan bir geriplan, geç saatlerde bomboş dükkanlar (arkaplandaki boş dükkana ve yazarkasaya dikkat edin) ve ıssız caddeler hep film noir’ın alışıldık görünümleridir. Seyirci bu şekilde bir an için Hopper’ın yönettiği bir filmi izlemek üzreymiş ve birazdan bu gizemli sahne canlanacakmış gibi hisseder. Özellikle sinemayla da yakından ilgili olan Hopper’ın bu ayrıntılara sinematografik olarak yer vermiş olması bu ilgisinden kaynaklanır.

Hopper’ın, birçok eserinde vurguladığı gibi Gece Kuşları’nda da modern şehir yaşamının boşluğu ve insanların yalnızlığı temasını işlediği düşünülebilir. Birbirinden kopuk kişiler, seyriciye arkasını dönmüş yalnız başına oturan adam, karanlık gece ve ıssızlık bu temayı güçlendiren ögelerdir. Hopper’ın pürüzsüz ve engel tanımadan devam ettirilmiş boyama tekniği ve son derece planlı hazırlanmış ayrıntılar seyircide sıradışı bir dinginlik ve değişmezlik hissi uyandırır. Bu şekilde eserdeki sabit ve sakin görüntü seyircinin de kendini tıpkı figürler gibi izole edilmiş hissetmesine sebep olur.

Dikkatli bakıldığında lokantanın dışarıdan içeri girilmek için görünen bir kapısı yoktur; üstüne üstlük tezgahın ardında çalışan beyaz giysili adamın üçgen şeklindeki bu tezgahın içinden çıkışı da. Beyaz giysili adam tezgahın içinde, insanlar lokantada ve hepsi aslında şehrin içinde sıkışıp kalmışlar gibidir. Bu ayrıntılar tuzağa kapılma ya da hapsedilme fikrini destekleyen unsurlar olarak öne çıkar. Hopper bu fikri vurgulamak gibi bir niyetinin olmadığını açıklasa da resmetmeye çalıştığı modern şehir yalnızlığına dair bir yansımadır. İnsan yaşamına dair hiçbir hareket göstermeyen şehir ile birlikte bu tek başına insanlar şehirdeki boşluğu ve yalnızlığı vurgular niteliktedir.

Konum: Şikago Sanat Enstitüsü “Art Institute of Chicago”, Şikago
Tarih: 1942
Dönem: Modernizm
Akım: Yeni Gerçekçilik “New Realism”